به گزارش ایکنا از لرستان، به مناسبت هفته کتاب و کتابخوانی نشست تخصصی «بررسی فرهنگ مطالعه و کتابخوانی موانع و راهکارهای ترویج» چهارشنبه، ۲۶ آبانماه به همت معاونت فرهنگی جهاددانشگاهی لرستان و همکاری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی و با حضور فعالان عرصه کتاب و متولیان فرهنگی در خرمآباد برگزار شد.
احمدحسین فتایی، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی لرستان در این نشست تخصصی با بیان اینکه فرهنگ و حوزه فرهنگ مظلوم است، ادامه داد: اگر زیرساختهای ما را با کشور مقایسه کنیم متوجه کمبودها میشویم، ما در استان در زیرساخت ضعیف هستیم و در کل کشور نیز توجه به فرهنگ ضعیف است بهطوریکه یکچهارصدم بودجه کشور به فرهنگ مربوط است.
وی با بیان اینکه دستگاه فرهنگی کم نداریم و تکلیف فرهنگی هم کم نداریم و موازیکاری نیز بسیار است، گفت: این را باید بدانیم که توسعه جامعه میسر نمیشود مگر با توسعه فرهنگی، نتیجهای که باید در کف جامعه ملموس باشد نمیبینیم، سرانه مطالعه از ۱۶ دقیقه به ۱۳ دقیقه رسیده است که جای بحث دارد.
فتایی با اشاره به اینکه کتاب مادر فرهنگ است، حوزه مظلومی است و باید مطالبهگری کنیم، افزود: باید فرهنگ مطالبهگری را در جامعه گسترش دهیم، باید کاری کنیم نگاه مسئولان کشور به فرهنگ تغییر کند.
وی با بیان اینکه مجموعه فرهنگی کم نداریم، دستورکارهای بسیاری نیز داریم، اما نیاز و توجه و بسترسازی برای این درصد از مطالبهگری انجام نشده است، اضافه کرد: هر کشور پیشرفتهای در همه حوزهها، ورزشی، اقتصادی و اجتماعی سرانه مطالعه آنها بالاست.
مدیرکل ارشاد لرستان با اشاره به اینکه شما ایثارگر خط مقدم کتاب هستید، در استان شاعران خوبی داریم اما کتاب ندارند، مشکلات کتاب و نویسندگی بسیار است اما آب باریکهای برای حمایت وجود دارد، بیان کرد: در اتریش ۲۰ درصد درآمدها سهم حوزههای فرهنگی و هنری میشود، این میزان در کشور ما زیر یک درصد است.
ضرورت بازنگری جایگاه کتاب و کتابخوانی
رضا نیازی، معاون فرهنگی ادارهکل فرهنگ و ارشاد اسلامی لرستان نیز در این نشست با بیان اینکه ابزاری که در جهان امروزی تحت عنوان فضای مجازی ایجاد شده بخش عمدهای از فضاهای مطالعه و کار ما را گرفته و متأسفانه جایگاه کتاب و کتابخوانی هر روز در این شرایط رو به افول گذاشته است، ادامه داد: نیاز است این مسئله و جایگاه کتاب در جامعه بازنگری شود.
وی با بیان اینکه باید عرصه کتابخوانی را به سمتی هدایت کنیم که برای آیندگان احیای جایگاه کتاب و کتابخوانی را داشته باشیم، اضافه کرد: خانواده نقش مهمی در این راستا دارد که با توجه به شرایط موجود فرهنگ خانواده را به سمت کتابخوانی و مطالعه سوق دهیم.
نیازی با بیان اینکه نیاز است به فرهنگ مطالعه و کتابخوانی از خانواده شروع شود و در این راستا با مشارکت اداره کل ارشاد و جهاد دانشگاهی لرستان به این موضوع ورود پیدا کنیم، اظهار کرد: آموزش و پرورش نیز نقش بسزایی در ترویج فرهنگ مطالعه و کتابخوانی دارد.
فعالیت مجدد انتشارات جهاددانشگاهی لرستان
امین آزادبخت، معاون فرهنگی جهاددانشگاهی لرستان در این نشست، اظهار کرد: در مجموعه جهاددانشگاهی یک سازمان انتشارات وجود دارد که متأسفانه تاکنون فعال نبود و در حال حاضر فعال شده است و قصد داریم به جرگه ناشرین استان بپیوندیم. فضای کار ما دانشگاهی است و در عرصه فرهنگ یک سلسله نشستهای برگزار میشود که در طول سال به فراخور جامعه با حضور نخبگان با موضوعات مختلف برگزار میشود.
معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی لرستان خاطرنشان کرد: خبرگزاری ایسنا و ایکنا کار پوشش آن را انجام میدهند و جمعبندی و نتیجه این نشستها در اختیار متولیان قرار میگیرد.
آزادبخت اضافه کرد: امید میرود بهعنوان بازوی اجرای در خدمت دستگاههای اجرایی باشیم و نکته نظرات و خروجی کار بهعنوان یک منشور که حاوی نکات نخبگان موضوعات فرهنگی است در اختیار متولیان امر قرار میدهیم.
نبود اتحادیه صنفی ناشران
علیرضا دالوند، نماینده کانون کتابخوانی دانشگاه لرستان نیز در این نشست تخصصی با بیان اینکه نبود اتحادیه صنفی ناشران و صندوق قرضالحسنه ویژه ناشران از کمبودهای حوزه نشر است، افزود: نبود زیرساخت برای ساخت کتاب الکترونیکی و طولانی شدن دریافت مجوز چاپ کتاب از معضلات این عرصه است.
وی با بیان اینکه یک سامانه اطلاعرسانی برای ناشران اختصاص داده شود که بتوانند خواستههای خود را ارائه دهند، اضافه کرد: اصلیترین مشکل کتاب فروشیها مسئله کاغذ است، نگاه هر دولت به این موضوع متفاوت است، بین تمام کالاها کاغذ بیشترین تورم را داشته است، چیزی که تورم آن بالا باشد درخواست آن نیز کم میشود.
پایین آمدن تیراژ کتاب در چاپخانهها
محمد محمدیاصل، نویسنده لرستانی نیز در این نشست تخصصی با بیان اینکه تیراژ کتاب از ۷۰۰۰ تا به ۲۰۰ تا رسیده است، افزود: هزینه تولید کتاب بالاست چه کنیم پایین بیاید، چندین ناشر و چاپخانه در استان داریم، باید از آنها حمایت کنیم.
وی با اشاره به اینکه یکی از راههای حمایت از نویسندگان واگذاری طرحهای پژوهشی به نویسندگان است، عنوان کرد: ادارات طرحهای پژوهشی زیادی دارند آن را به مناقصه میگذارند، بهتر است آن را با نویسندگان خودمان بسپاریم.
این نویسنده کتابهای تاریخی بیان کرد: کیفیت تولید کتابها در استان پایین آمده است، کتابها بسیار شدند اما کیفیت قبل را ندارند، بهعنوان مثال مرحوم ساکی چندین کتاب دارند که هنوز چاپ نشدند.
وی با اشاره به اینکه ما باید موانع کتابخوانی را برطرف کنیم، بیان کرد: مسابقات کتابخوانی برگزار میشود ولی جذابیت ندارد، کتاب را معرفی میکنیم که جذابیتی ندارد به نیازهای پژوهشی استان توجه کنیم.
روحیه کتابخوانی در مردم ضعیف است
هوشنگ رئوف، از چاپخانهداران لرستانی نیز با بیان اینکه وقتی کتاب ۴۰ صفحه است قیمت آن ۱۰۰ هزار تومان است مردم برای خرید کتاب رغبتی ندارند، تصریح کرد: در فضای مجازی امکان خواندن کتاب هم وجود دارد اما روحیه کتابخوانی وجود ندارد باید بستر کتابخوانی فراهم شود.
وی با بیان اینکه شاهنامه فردوسی پر از عشق است و کتاب نظامی بسیار ارزنده هستند و عشق در آن بسیار زیبا است، اضافه کرد: فرصت بسیاری برای کتابخوانی وجود دارد، حافظ با کتابهای که موجود بوده حافظ شده است و خارجیها از کتابهای ما ایرانیان استفاده کردهاند.
رئوف با بیان اینکه در راستای چاپ کتاب مشکلات بسیاری وجود دارد، گفت: در حال حاضر صاحب هفت کتاب شعر، چند مقاله و چند نقد و بررسی کتاب هستم و عشق مرا وارد به کتابخوانی کرده است.
میزان مطالعه کتاب بومیسازی شود
نادر آزادبخت، از اساتید دانشگاه نیز در این نشست با تأکید بر اینکه منظور از مطالعه باید دقیقاً مشخص باشد، ادامه داد: باید میزان مطالعه را مشخص کنیم و آن را بومیسازی کنیم و تحقیق بومی انجام شود تا از آن برای برنامهریزی استفاده شود.
وی با بیان اینکه کتاب باید عشق و حال و هیجان و جاذبه لازم را برای کتابخوان داشته باشد بر رونمایی نوبتی از تازههای نشر در استان تأکید و بیان کرد: تلاش شود سطح کتابها بالا رود و مبتنی بر نیاز جامعه باشد.
این مدرس دانشگاه با بیان اینکه قدرشناسی از پدیدآورندگان کتاب ایجاد شود و این افراد به بهانههای مختلف مورد تجلیل قرار گیرد، بر تقویت سطح روزانه کتابخانههای شهری در استان تأکید کرد و گفت: تلاش برای بهرهگیری از فضای شهری برای موضوع کتابخوانی صورت گیرد.
وی با تأکید بر اینکه تلاش شود کتابها تخصصیتر شوند، افزود: معلمان و روحانیون در جامعه گفتگومحور هستند و این در حالیست که نوشتن سخت است.
آزادبخت با بیان اینکه شورای استانی متشکل از پدیدآورندگان کتاب در لرستان ایجاد شود و برای تقویت جایگاه مطالعه در استان باید صدا و سیما هر روز یک کتاب معرفی کند، بیان کرد: برای افزایش سرانه کتاب باید کتابدار و پدید آورنده آن در استان جایگاه پیدا کنند.
کتاب به زندگی نشاط میدهد
حسین مهرداد، از پژوهشگران لرستانی نیز با بیان اینکه کتاب تاریخ انسان است، اگر آن را از مجموعه زندگی امروزی انسان حذف کنیم هیچ چیزی از آن نمیماند، چون با کتاب است که ما یاد میگیریم، اظهار کرد: انسان تاریخ است و این تاریخ را کتب میسازد، ولی متأسفانه ما چنین نگاهی به کتاب نداریم.
وی با اشاره به اینکه کتاب به انسان زندگی، نشاط میدهد و به انسان بخشش، هدف و تحقیق میآموزد، بیان کرد: بیچاره کتاب غریب افتاده و به آن کم توجه میشود و در سال یک هفته خیلی فقیرانه به آن میپردازند.
این محقق و نویسنده لرستانی با بیان اینکه ما بر کتاب و کتابخوانی نادانیم، تمام معلومات و دانایی ما مبتنی بر کتابی است که خواندیم، در واقع پدر و مادر ما کتاب است، اضافه کرد: چرا سرانه مطالعه کتاب را اعلام نمیکنیم، ما با مطالعه میتوانیم گرهگشایی کنیم، بزرگی میگوید: هیچ جامعه دانایی فقیر نیست و هیچ جامعه نادانی ثروتمند نیست. اگر از نظر اقتصادی مشکل داریم یعنی معلومات نداریم لذا باید در استفاده از کتاب غفلت نکرده و زمان را از دست ندهیم.
وی با بیان اینکه اگر میخواهیم تصمیم بگیریم کتاب بخوانیم مقدمه آن اراده است، میل، خواسته و عشق را در مردم به وجود بیاوریم، چرا مردم کتاب نمیخوانند چون اراده نمیکنند، افزود: ادارات متولی کتابخوانی برای این امر چه کردند، جامعه بیاراده یعنی جامعه بدون تصمیم، جامعه بدون تصمیم یعنی جامعه بدون برنامهریزی و جامعه بدون برنامهریزی یعنی جامعه بدون اقدام و عمل، لذا باید اراده را تقویت کرد.
مهرداد با بیان اینکه از نظر روانشناسی اسلامی هدف رشد از نطفه تا مرگ و بعد از آن رساندن مردم به اراده، میل و خواسته است، تصریح کرد: دنیای تغییر و تحول و پیچیده است و برای همسو شدن با این تغییرات چارهای جز آشتی با کتاب نداریم.
این پژوهشگر لرستانی با اشاره به اینکه علم انسان را به پنجه طلایی تبدیل میکند، افزود: دغدغه پایین بودن سرانه کتابخوانی موردی ندارد اگر با سیستم الکترونیکی و کامپیوتری آشنا باشیم، مردم مطالعه میکنند اما کتاب کمتر میخوانند.
مهرداد ادامه داد: مطالعه به معنی نگریستن به یک پدیده است تا یک فکر را بفهمیم، کتاب به عنوان یک وسیله اساسی برای مطالعه مدرن درآمده است، رایانه آمده اما کتاب همچنان یکه تاز میدان است، کتاب مطلب را از طریق وب در اختیار همگان قرار میدهد. کتاب پایه تمام فناوریهای نوین است، ما باید دنبال کتابخانههای تلفیقی باشیم، چرا ناموفق هستیم چون کتاب را بدون رایانه و رایانه را بدون کتاب میخوانیم.
وی افزود: پیشنهاد من تقویت اراده، ارتقای شناخت کتاب از نگاه قرآن، پیامبر(ص)، امامان(ع)، صالحین، دانشمندان و علما از راهکارهای ماست چراکه فرهنگ تمام زندگی است.
گسترش پدیده «کتابنخوانی» در جامعه
پروانه نژادسبزی، محقق و پژوهشگر جهاددانشگاهی واحد لرستان نیز در این نشست تخصصی، اظهار کرد: در حال حاضر در عصر انقلاب اطلاعات زندگی میکنیم که سرمایه نیروی فکری و کار زیادی برای سازماندهی، انباشت و بازیابی اطلاعات ایجاد شده است.
وی با اشاره به اینکه مطالعه و کسب علم زیربنا و زمینهساز توسعه و پیشرفت هر جامعه است، ادامه داد: این امر در نسل جوان خیلی کم شده و شکوفایی استعداد را بهعنوان سرمایه نداریم یا کم است.
نژادسبزی با بیان اینکه معضل اجتماعی که دچار آن شدهایم گسترش پدیده کتابنخوانی در جامعه است که میتواند خسارات جبران ناپذیری به وجود بیاورد، ادامه داد: هدف ما از برگزاری این نشست این است که بتواند فرآیند و آغازی برای کتابخوانی باشد.
وی با اشاره به اینکه ما از نظر سرانه مطالعه نسبت به دیگر کشورها جایگاه مناسبی نداریم، تصریح کرد: ابتدا باید بدانیم که دلایل پایین بودن فرهنگ کتاب و کتابخوانی بین ایرانیان چیست؟
مدیر دفتر نیازسنجی و مطالعات فرهنگی جهاد دانشگاهی لرستان ادامه داد: محورهای این نشست شامل فرهنگ مطالعه در ایران، موانع و مشکلات ترویج فرهنگ مطالعه و راهکارهای ترویج فرهنگ مطالعه است.
استفاده از ظرفیت سینما و تلویزیون برای ترویج فرهنگ کتابخوانی
محسن میرزاپور، از فعالان دانشجویی نیز در این نشست با بیان اینکه مشکل ما این است که تقاضای ما در حوزه کتاب کم است، افزود: مطالعه هدفمند یعنی اینکه من چیزی بخوانم و علمی یاد بگیرم.
وی با بیان اینکه بچههای ما باید کتابخوان شوند، باید الگوسازی و نیازسنجی کنیم، ابتدا خودمان کتاب بخوانیم، عنوان کرد: مراسمی مانند این اگر تداوم پیدا کند و کاری کنیم که مردم به سمت مطالعه بروند، خوب است.
عضو سازمان دانشجویان جهاددانشگاهی لرستان با بیان اینکه ادبیات داستانی ما خیلی قوی است اما از آن استفاده نمیکنیم، میتوانیم کتابچهای با این موضوعات چاپ کنیم، گفت: ما باید فرهنگ کتابخوانی را در سینما و تلویزیون ترویج دهیم، چیزی که کمتر به آن توجه شده است.
کتاب با تکنولوژی سازگار شود
مجتبی ترکارانی، از جامعهشناسان لرستان نیز در سخنانی با بیان اینکه کتاب و کتابخوانی فقط شعار نیست بلکه باید فضای گفتوگویی ایجاد کنیم که این مبحث دیده شود، ادامه داد: اوضاع کتابخوانی خوب نیست، مردم ما با وجود گوشیهای هوشمند در طول روز زیاد میخوانند، اما مطالعه کردن با خواندن متفاوت است. اینترنت به لحاظ شناختی مکانیزمهای مغزی ما را دچار مشکل کرده، ما جامعهای هستیم که به لحاظ تاریخی و محلی شرایط خاص و تاریخ شفاهی داریم، در حال حرکت به سمت کتاب بودیم که پیشرفتهای دنیا این روند را به هم زد.
مسئول انجمن جامعهشناسی لرستان با بیان اینکه یکی از مشکلات ما این است که فرهنگ را ذیل دین تعریف کردیم درحالی که هرکدام از این مقولهها باید جای خود باشند، تصریح کرد: توازن و بالانس بین فرهنگ و دین را باید رعایت کنیم، اینکه تصور کنیم به همان دوران قبل از تکنولوژی از نظر کتابخوانی برگردیم دشوار است، اما کتاب باید با تکنولوژی سازگار شود و در فضای مجازی محتواهایی تولید شود که افراد را به سمت کتابخوانی ترغیب کند. میتوانیم تألیفات جدید را معرفی کرده و در سطح جامعه نقد کتاب داشته باشیم، در محیطهای اجتماعی و خانوادهها این فضاها را باید زنده نگه داریم.
