رئیس سندیکای کاغذ و مقوا گفت: به دلیل تخصیص ارز ارزان‌تر به واردات کاغذ، برای مصارف دیگر مثل کاغذ ساندویچ، جعبه شیرینی و … استفاده می شود.
به گزارش خبرنگار مهر، ابوالفضل روغنی گلپایگانی در نشست خبری با بیان اینکه چین اولین تولیدکننده کاغذ در دنیا است و به لحاظ ماشین سازی هم وضعیت مناسبی دارد، اظهار داشت: سرانه مصرف کاغذ در ایران ۲۲ کیلوگرم، اروپا ۵۸ کیلوگرم و آمریکا و اسکاندیناوی ۱۸۰ کیلوگرم است. همچنین کل تولید کاغذ در دنیا ۳۸۰ میلیون تن است.
رئیس سندیکای کاغذ و مقوا افزود: در حال حاضر مجوز تولید دو میلیون و ۴۰۰ هزار تن کاغذ (به جز تیشو) در کشور وجود دارد که یک میلیون و ۶۰۰ هزار تن تولید می‌شود.
وی به مصرف کاغذ نیز اشاره کرد و ادامه داد: مصرف سالانه کاغذ بسته بندی ۹۰۰ هزار تن است. مصرف کاغذ تحریر نیز ۲۸۰ تا ۳۸۰ هزار تن اعلام می‌شود، اما به نظر من رقم کمتری است. در سال‌های اخیر به این میزان واردات انجام شده، اما به دلیل تخصیص ارز ارزان‌تر به واردات این محصول، برای مصارف دیگر مثل کاغذ ساندویچ، جعبه شیرینی و بسته‌بندی مجدد و صادرات به کشورهای همسایه مثل عراق و افغانستان استفاده می‌شود.
روغنی گلپایگانی تصریح کرد: تاکنون ظرفیت ۱۴۰ هزار تن تولید کاغذ تحریر در کشور ایجاد شده، اما تولید کاغذ ۴۰ تا ۵۰ هزار تن است که عمده آن در شرکت مازندران که با آموزش و پرورش قرارداد تولید کاغذ کتاب‌های درسی را دارد، انجام می‌شود.
وی افزود: در اصل دولت با بالا رفتن نرخ ارز و مشکلات مربوط به واردات، کمک کرد این واحد به چرخه تولید برگردد. حدود دو تا ۳۰۰۰ تن نیز در سایر شرکت‌ها تولید می‌شود.
به گفته رئیس سندیکای کاغذ و مقوا، تولید کاغذ تحریر در سال ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۳ بالاترین میزان، معادل ۶۰ تا ۸۰ هزار تن بود، اما بعد از آن افت شدید داشت و در نهایت سال قبل با قرارداد واحد مازندران با آموزش و پرورش دوباره تولید به ۴۰ تا ۵۰ هزار تن افزایش یافت.
وی در ادامه با اشاره به اینکه در بخش کاغذ تحریر دولت به دنبال خودکفایی است، افزود: اما روی موضوع خودکفایی در همه محصولات مسئله وجود دارد، چرا که به لحاظ اقتصادی درست نیست. برای خودکفایی در هر بخش باید به منابع و مزیت‌ها نگاه کرد که در کاغذ تحریر صاحب مزیت نیستیم، چون باید خمیر وارد کنیم. به طور کلی با واردات کاغذ تحریر برای تنظیم بازار موافقم اما باید نیاز واقعی به کاغذ تحریر بدون تأثیر از رانت و فشار سیاسی مشخص شود و بعد راجع به تولید تصمیم‌گیری کنیم.
سهم ۲۰ تا ۲۵ درصدی کاغذ در قیمت کتاب
روغنی گلپایگانی درباره تغییرات نرخ کاغذ تحریر گفت: بالای ۷۰ درصد کاغذ تحریر وارداتی و تابع نرخ ارز است، البته معمولاً کاغذ ارز ارزان‌تر دریافت می‌کند. در زمان تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی به کاغذ هم مسائلی پیش آمد و در اصل به اسم کاغذ اما به نفع دیگران بود تا جایی که بخش زیادی از آن کاغذها بسته بندی مجدد و به عراق و افغانستان صادر می‌شد.
وی در ادامه با بیان اینکه دعوای قدیمی بین تولیدکنندگان و ناشران در رابطه با تأثیر قیمت کاغذ بر مصرف کتاب وجود دارد، گفت: سهم قیمت کاغذ در قیمت تمام شده کتاب ۲۰ تا ۲۵ درصد و مابقی مربوط به جلد، ویراستار، چاپ و غیره است. به طور کلی کتاب خواندن یک عادت فرهنگی است. من در این زمینه تخصص ندارم، اما طبق اعلام وزارت ارشاد، سرانه مطالعه در ایران ۱۰ تا ۱۲ دقیقه است که به نظر می‌رسد عامل آن گرانی نیست.
مافیا داریم؟
روغنی گلپایگانی در پاسخ به این سوال که آیا در بخش واردات کاغذ مافیا وجود دارد؟ تصریح کرد: شخصاً با مافیاسازی و سلطان‌سازی زاویه دارم، اما هستند کسانی که به بخش‌هایی متصل هستند و کاغذ وارد می‌کنند. مهم‌ترین مصرف کننده کاغذ در ایران، دولت است که از کاغذ تحریر برای تولید کتاب‌های درسی و غیره استفاده می‌کند.
رئیس سندیکای کاغذ و مقوا اضافه کرد: همچنین برخی واحدهای مربوط به کتاب‌های کمک درسی، ارز دریافت کردند و به اسم کنکور تجارت کاغذ کردند. به طور کلی ارز چندنرخی، رانت ایجاد می‌کند و ارز ارزان‌تر هم سر سفره مصرف کننده برنمی‌گردد. بنابراین موافق ارز تک نرخی هستم، اما چون فشار زیادی به مردم وارد می‌شود، شرایط امروز کشور آمادگی آن را ندارد.
روغنی گلپایگانی اظهار داشت: مصرف واقعی کاغذ تحریر به نظر شخصی من حدود ۲۰۰ هزار تن است بنابراین درخواست ما این است که وزارت صمت و ارشاد میزان مصرف کاغذ تحریر را به به تفکیک بخش‌های مختلف اعلام کنند تا تولید با آمارها تنظیم شود.
کاهش مصرف کاغذ روزنامه به ۱۰ هزار تن
وی در ادامه تصریح کرد: مصرف کاغذ روزنامه نیز هفت سال پیش ۱۳۰ هزار تن بود، اما به دلیل تغییر ساختار روزنامه‌ها که در دنیا هم شاهد هستیم، الآن به هشت تا ۱۰ هزار تن رسیده است.
روغنی گلپایگانی با بیان اینکه در بحث واردات بین وزارت صمت و جهاد اختلاف هست، گفت: اما گاهی برای تنظیم بازار باید واردات انجام شود و با تولید انحصاری هم مخالفم که نتیجه آن بازار خودروی امروز است. اما دلیل اصلی پایین بودن تولید کاغذ در کشور، این است که قوانین بالادستی به نفع واردات است و حمایت و برنامه‌ریزی هم به اندازه کافی وجود ندارد؛ از جمله اینکه ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده به واردات تعلق نمی‌گیرد، اما بخش تولید باید آن را پرداخت کند. دلیل دیگر پایین بودن تولید کاغذ تحریر، خوب نبودن نظام بهره وری در کشور است. به طور کلی مشکلات زیرساختی اساسی برای تولید وجود دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به مشکلات تأمین آب، برق و گاز اشاره کرد.
رئیس سندیکای کاغذ و مقوا با بیان اینکه برای افزایش تولید کاغذ تحریر به حمایت دولت نیاز است، گفت: دولت باید تضمین دهد کاغذ تولیدکنندگان را می‌خرد و همچنین با توجه به قوانین حمایتی از واردات این محصول، تضمین دهد قرار نیست به صورت ناگهانی ارز به واردات تخصیص داده شود تا این کاغذها روی دست تولیدکنندگان بماند. برای مثال در سال‌های اخیر واحدی که در بندر امیر آباد فقط برای تولید کاغذ تحریر تولید شده بود، به دلیل عدم حمایت به سمت تولید کاغذ بسته بندی رفت.
کاغذ بسته بندی صادر می‌کنیم
وی در ادامه با بیان اینکه در بخش کاغذ بسته بندی از واردکننده به صادرکننده تبدیل شده‌ایم، تصریح کرد: صادرات کاغذ بسته بندی در سال‌های اخیر به اروپا هم انجام شده، اما موانع صادراتی و مشکلات دیپلماسی اقتصادی وجود دارد و تحریم مانع صادرات به اروپا است. صادرات کاغذ در سال گذشته حدود ۸۰ هزار تن بوده که عمدتاً بسته بندی بوده و بازار هدف هم عراق و افغانستان بوده است، اما در سال‌های قبل به اروپا و ترکیه هم صادر می‌کردیم. ترکیه مصرف کننده بزرگی بود، اما در سال‌های اخیر دو واحد ساخت که یکی از آن‌ها در زلزله از بین رفت.
روغنی گلپایگانی درباره وضعیت تأمین مالی این صنعت نیز گفت: یکی از مسائل دریافت ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده از واردات ماشین آلات است که قبلاً دریافت نمی‌شد. درباره تأمین مالی نیز بخاطر سیاست‌های انقباضی، سال گذشته وضعیت مناسب نبود. بنابراین سال گذشته تولید گران‌تر و تأمین مالی سخت‌تر شده بود. اما امسال تازه شروع شده و نمی‌توان قضاوت کرد. در حال حاضر واردات کاغذ تحریر، ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی دریافت می‌کند، اما تخصیص آن بسیار سخت و طولانی است و پنج ماه هم طول می‌کشد. سیاست بازگشت ارز هم مشکلاتی برای صادرکنندگان و تولیدکنندگان ایجاد می‌کند.
به گفته وی سال گذشته تولید کاغذ بسته بندی رشد داشت، اما میزان آن کم بود که دلیل آن جنگ روسیه و اوکراین است. روسیه مهد تولید خمیر کاغذ در دنیا است که در سال گذشته بخاطر تحریم‌ها، اروپایی‌ها محصولات این کشور را نخریدند و این محصولات با واسطه به ایران آمد و بازار ایران را بهم ریخت. بنابراین سال قبل برای بازار کاغذ بسته بندی، سال خوبی نبود.
